Farkında Olmadan Çok Para Harcamanın Nedeni! Cashless Effect Nedir?

Türkçeye Nakitsiz etki ya da nakitsizlik etkisi olarak çevirebileceğimiz bu kavram nakit para kullanmadan kredi kartı ve diğer nakitsiz ödeme yöntemleriyle yaptığımız ödemelerin bizi daha fazla para harcamaya ittiğini savunuyor. 

Gün içinde yaptığınız harcamaların ne kadarını nakit kullanarak, ne kadarını kredi kartı kullanarak yaptığınızı bir gözden geçirin. Harcamaların çoğu kredi kartıylaysa ve bu şekilde para harcamak size daha rahat hissettiriyorsa Nakitsizlik Etkisi kavramını daha iyi bilmeniz işinize yarayabilir.

Cashless Effect kavramı ilk defa 1979 yılında insanların kredi kartıyla nakit ödemeye kıyasla daha fazla harcadıklarına inanan ekonomist Elizabeth Hirschman’ın çalışmaları sonrası ortaya çıktı. Tüketici davranışı araştırmalarının temelinin insanların neden para harcadığını bulmak olduğunu fark eden Ekonomist Hirschman bunun aksine insanların nasıl para harcadığı ile ilgilendi.

Zincir bir mağazanın farklı şubelerinde yaptığı anketlerin verilerini toplayan Hirschman, elde ettiği sonuçlarda kredi kartıyla ödeme yapanların nakit ile ödeme yapanlara kıyasla daha fazla para harcadığını saptadı. Hem mağaza tarafından kartlara hem de kredi kartına sahip olan kişilerin ise en fazla parayı harcadığını fark etti. Ayrıca araştırma kredi kartı kullanmanın para harcama kaygısını azalttığını da ortaya koydu.

Yaşadığımız Korona virüs sürecinde nakit para kullanımının getirdiği virüs bulaşma riski insanları kredi kartı kullanmaya yöneltti. Kredi kartlarının temassız ödeme özelliği sayesinde iyice cazip hale gelen bu ödeme yöntemi pandeminin bitmesiyle de hayatımızda eski yerini koruyor. 

Bu alışkanlığın ülkemizdeki ve dünyadaki sonucu olarak nakitsiz toplumlar artıyor. Artık bu temassız ödemeler için kredi kartına bile gerek olmadan yeni nesil ödeme sistemleri olarak adlandırılan QR kodla veya kimi telefon veya akıllı saatlerde bulunan NFC özellikleri ile ödeme yapabiliyoruz. Geldiğimiz noktada nakitsiz ödeme yöntemleri toplumlarda kendine sağlam bir yer edinmiş durumda.

Cashless Effect'in ortaya atıldığı tarihten bugüne para ile olan ilişkimiz oldukça değişti. Bu değişikliğe para kazanmamız da dahil. Artık sadece nakitsiz para harcamıyoruz, nakitsiz para da kazanıyoruz. Teknolojinin ilerlemesiyle başta kripto paralar olmak üzere pek çok yenilik hayatımıza girdi. Artık altın, gümüş gibi fiziksel emtiaları bile nakitsiz olarak alıp satabiliyoruz. Dolayısıyla sanal ortamdan para kazanan ve eline hiç nakit para geçmeyen birinin nakit para harcama sizce ne kadar olası?

Nakitsizlik Etkisi'ne sahip olmak fazla para harcamanıza, dolayısıyla sürekli olarak borçlu olmanıza sebep oluyor olabilir. Günümüzde tamamen kredi kartı ve diğer yeni nesil ödeme yöntemleri olmadan harcama yapmak mümkün olmasa da bu durumu azaltmak mümkün.  Bunu azaltmanın yolu, nakitsiz ödeme yöntemlerini olabildiğince kullanmamaktan geçiyor. Yani kredi kartı kullanarak gereksiz para harcadığınızı düşünüyorsanız, olabildiğince nakit para kullanın. Bunun dışında yaptığınız harcamaları not almak bu süreçte iyi bir başlangıç olabilir.

Sizce Nakitsizlik Etkisi nakitsiz ödeme yöntemleri yaygınlaştıkça artacak mı?