Sanat Koleksiyonerliği ve Yatırımın Önemi

Yüzünü görmek için bir cam ayna kullanırsın, Ruhunu görmek için sanat eserlerini kullanabilirsin. -George Bernard Shaw

İlk akla gelen soru, 'sanat koleksiyonu iyi ve akılcı bir yatırım aracı mıdır?' olacaktır. Öncelikle sanat, yatırım portföyünüzü çeşitlendirdiği için isabetli bir yatırım aracı olabileceği gibi portföyünüzde çeşitli varlıkların bulunması, bir bakıma sepet yapma, risklerinizi de en aza indirmeye yardımcı olabilecektir.

Koleksiyonerliğe başlarken bütçe imkanları ve piyasa araştırmaları da dikkat alınarak, mümkünse baskıdan ziyade orijinal sanat eserleri toplamak ödüllendirici bir yatırımı mümkün kılabilir. Orijinal sanat eserlerini toplamak, kişisel zenginleşme ve estetik zevkten finansal yatırım ve kültürel korumaya kadar çok sayıda fayda da sağlayabilir. Baskılardan farklı olarak orijinal eserlerini genellikle zengin ve özel kılan sanatçının benzersiz dokunuşunu, küçük ayrıntılarını, dokusunu ve kusurlarını taşımalarıdır.

Orijinal sanat eserleri aynı zamanda yaratıldıkları zamanı, yeri ve bağlamı yansıtan değerli kültürel eserlerdir. 'En iyi yatırım ne tür sanattır?' sorusuna cevaben de Pablo Picasso, Vincent Van Gogh, Andy Warhol gibi birinci sınıf sanatçıların sanatına yatırım yapmak, sanat yatırımı portföyünüz için sağlam bir temel sağlayabilir.

Sanat eserleri genellikle zaman içinde değer kazanır ve bu da onları nispeten güvenli bir yatırım seçeneği haline getirebilir. Sanat ona yatırım yapacak anlayışa ve paraya sahip olanlar için iyi bir yatırım olabilir. Bununla birlikte sanat çevrelerinin neyi ne kadar takdir edeceğini belirlemek zor olduğundan sanata yatırım yapmak risk de taşıyabilir. Her iyi portföy gibi sanat da diğer varlıklarla birlikte çeşitliliğin bir bileşeni olabilir. Portföyünüzü çeşitlendirmek, uzun vadeli yatırımlardan gelir elde etmek için herkesin yapabileceği en avantajlı şeylerden biridir. Yatırımlarınızı optimize etmek için kullanabileceğiniz pek çok yol var ve son yıllarda sanat koleksiyonu sağlam bir strateji olarak kabul edilmektedir.

Sanat eseri toplamak zaman içerisinde çok değer kazandırabileceği gibi, örneğin Rusya’ya göç etmiş bir ailenin oğlunun elçiliklerde şoförlük yaparken topladığı resimlerle dünyaca meşhur bir sanat koleksiyoneri olması (George Costakis 1913-1990- merak edenler yazının sonundaki linkten Costakis’in ilginç hikayesini okuyabilirler), öngörülemez sanat piyasası beraberinde riski de getirir ve her sanatın değeri de artmayabilir.

Koleksiyonerler sanatçıların yeteneklerini ve sıkı çalışmalarını tanıyıp değer vererek sanatın sürdürülmesinde çok önemli bir rol oynamaktalardır. Sanatçılara ve sanat topluluğuna verilen bu destek, sanatçıların yaratıcı çalışmalarını sürdürmelerine, yeni projeler peşinde koşmalarına, toplumsal yatırımlarına devam etmelerine olanak tanıyan canlı ve dinamik bir sanat ortamını da teşvik etmektedir.

Kişisel Miras ve Hikaye Anlatımı

Bir koleksiyon zamanla koleksiyoncunun yolculuğunun, değerlerinin, zevklerinin ve deneyimlerinin seçilmiş bir anlatımına dönüşebilir, eşsiz bir aile hikayesini anlatan bir aile yadigarı olarak hizmet ederek nesiller boyunca aktarılabilir. Bir koleksiyondaki her parça, koleksiyoncunun hayatına dair bir ipucu verir, değerlerine, hedeflerine, seyahatlerine, hikayelerine ışık tutar; bu da sanat koleksiyonunu gelecek nesiller için zengin bir anılar ve anlamlar dokuması haline getirir.

Sanata Yatırım Yapmak İsteyenler İçin

Herkes resim alabilir, ama sanat eserleri uzun vadeli ve riskli yatırımlardır, uzun yıllar beklemek gerekebileceğini unutmayın. Koleksiyoner Çakmak Turgay’ın önerilerini de okuyalım, şayet resme yatırım ilgi alanınızda ise;

Göz zevkine göre alınan resimler yatırım amaçlı olduğunda risklidir, önce araştırıp, okumak gerekiyor.
Hiç resimden anlamıyorsanız, bol bol sergi ve galeri gezin.
Bütçe yapın.
Kültürel altyapınızı oluşturun.
Yurtdışı akımları, trendleri yakinen takip edin.
Sanatçılarla konuşun, hayatlarını, tarzlarını yakından takip edin.
Zengin resim koleksiyonları olan bankaların sergilerini kaçırmayın.
Çok sevdiğiniz de olsa tek sanatçıya yatırım yapmaktan ziyade birkaç sanatçının eserini alın, içlerinden biri çok prim de yapabilir. Paranızı hisse senedi, altın, döviz, mevduat, fon olarak sepet yapın tavsiyesi gibi düşünün.
Sanata yatırımı likidite etmek zaman alacağını da bir yere not edin. Kataloğa girip müzayede de satışa konması bir ay, satıldı ise tahsilatı yaklaşık 45 gündür.

İyi bir sanat koleksiyoneri olmak için içinizde tutku, yatırım ve prestij güdüleri olması gerekebilir. Sanata tutku olmadan sadece yatırım ve prestij amaçlı ilerlemek riski de beraberinde taşıyabilir. Koleksiyonculuğün sürekli araştırmayı, takip ve keşfi gerektirdiği izahtan varestedir.

Ülkemizde Çağdaş Sanat Koleksiyonerliği

2000’li yıllara gelinirken sermaye sahiplerinin, bankaların ve diğer kuruluşların koleksiyonlarını kamuya sunması ve Pera Müzesi, İstanbul Modern, Sabancı Müzeleri sayesinde bireysel koleksiyonerliğe ilgide de artış gözlenmiştir.

Christie’s (müzayede evi - Londra) Türkiye temsilcisi Eda Kehale Argun’a göre “Oluşan ve oluşmaya devam eden kurumsal koleksiyonlar, kurulan ve gelişen galeriler ve müzeler düşünüldüğünde, tabii ki çok olumlu yerdeyiz. Bu oluşumlar, sanatın ve koleksiyonerlik anlayışının ileri nesillere aktarılması açısından hayati önem taşıyor. Gerek Türk galerilerinin dışarıya açılması ve İstanbul’da gerçekleşen fuarların öneminin artması, gerekse SAHA, Spot gibi inisiyatiflerin kurulması Türk çağdaş sanatçılarının yurtdışında önemli yerlerde temsilini hızla artırmaktadır. Bu, Türkiye’den çıkan sanatın uluslararası platformda da önem kazandığını göstermektedir.”

Sanata ilgi, sanatseverlik ve yaratıcılıkla ilgili ifade edilen birkaç güzel sözle nokta koyalım;

Güzellik sevgisi bir tat, güzelliğin yaratılması ise bir sanat

Gerçek sanat, sanatçıdaki dayanılmaz dürtü ile ortaya çıkar. Albert Einstein

Sanatın amacı, günlük yaşamın bulaşan tozlarını ruhumuzdan temizlemektir. Pablo Picasso

Resim sanatın dürüstlüğüdür. Hile ihtimali yoktur. O ya iyi ya kötüdür. Salvador Dali

1956 yılında Paris’te düzenlenen hat sergisinde Hafız Osman‘ın bir yazısı da varmış. Sergiyi gezen Picasso onu görünce "Ben bu yazıyı yazsaydım resim yapmazdım” demiş. (O günlerde yayınlanan L’art dergisinden)

Hat sergileri de muhteşem oluyor. En son Topkapı Sarayı'nda izlemiştim, benim sergi tutkunu, sevgili “neye göre” doktor arkadaşım Uğur Acar ile.

NOT.

Dünyaca meşhur koleksiyonerin ilginç hikayesi :

“Rusya’ya göç etmiş bir ailenin oğlu elçiliklerde şoförlük yaparken nasıl dünyaca meşhur bir sanat koleksiyoneri oluyor?”

Vre Costakis, Liseyi Bile Bitiremedin, Ama Dünyada Ses Getiren İşler Yapmışsın!

11 Mart 2025

Suadiye

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Yorumlar