Merkez Bankası'ndan Kartlı Harcamalarla İlgili Yeni Değerlendirme!
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), enflasyon ve parasal sıkılaşma politikaları tartışmalarının merkezinde yer alan kartlı harcama verilerinin yorumlanmasında yeni bir dönemin başladığını duyurdu.
Gelişmelerden anında haberdar olmak için Google News'te Paradurumu'na abone olun
Paradurumu'na Google News'te abone olun
Abone OlTCMB'nin yayımladığı bir analize göre, kartlı harcamalardaki artışın sadece talep canlılığından kaynaklanmadığı, aynı zamanda nakit ödemeden kartlı ödemeye geçiş gibi yapısal bir dönüşümün de bu artışta önemli rol oynadığı ortaya kondu.
'Nakitten Karta Geçiş, Talep Verisini Yanıltıyor'
"Merkezin Güncesi" blogunda yayımlanan ve ekonomistler Ece Taşan Özel, Orhun Özel ile araştırmacı Tahamuhammet Süleyman tarafından kaleme alınan analiz, kartlı harcamaların 2021 yılına kadar özel tüketimle paralel bir seyir izlediğini belirtiyor. Ancak son yıllarda bu paralelliğin bozulduğu gözlemleniyor.
Analize göre, bu ayrışmanın temelinde yatan en önemli sebep, dijitalleşme ve temassız ödeme teknolojilerinin yaygınlaşmasıyla birlikte, yüksek enflasyonun nakit taşıma maliyetini artırması. Bu durum, tüketicilerin geleneksel nakit ödeme alışkanlıklarını terk ederek kart kullanımına yönelmesine yol açtı. Dolayısıyla, kartla yapılan toplam harcamalar yükselirken, bu artışın bir kısmı aslında toplam tüketim miktarındaki bir artışı değil, sadece ödeme yöntemindeki bir değişikliği yansıtıyordu.
Veri Nasıl Düzeltildi?
Merkez Bankası, kartlı harcama verilerini daha doğru yorumlayabilmek ve "ödeme tercihi etkisinden arındırmak" için yeni bir metodoloji geliştirdi. Bu yeni yaklaşımda, hem toplam satış miktarı hem de kartlı harcama verilerine ulaşılabilen akaryakıt sektörü referans noktası olarak kullanıldı.
Akaryakıt sektöründen elde edilen "kart kullanım oranı" verisi, diğer sektörlere de genellenerek toplam kartlı harcama serisi düzeltildi. Bu düzeltme sayesinde, harcamalardaki artışın ne kadarının gerçek talep artışına, ne kadarının ise sadece ödeme tercihindeki değişime bağlı olduğu daha net bir şekilde ortaya konmuş oldu.
Analiz sonuçlarına göre, bu yeni yöntemle düzeltilen kartlı harcama verisi, son dönemde uygulanan parasal sıkılaşma politikalarının özel tüketim üzerindeki ılımlı etkisini daha doğru bir şekilde gösteriyor. Diğer bir deyişle, sadece ham kartlı harcama verisine bakıldığında talep olduğundan daha güçlü görünürken, ödeme tercihi etkisi çıkarıldığında tüketim eğilimlerinin daha gerçekçi ve ılımlı bir tablo çizdiği belirtiliyor.