Kentsel Dönüşüm Bahanesi mi, Haklı Gerekçe mi? Ev Sahibi-Kiracı Krizinde Yeni Perde

Gelişmelerden anında haberdar olmak için Google News'te Paradurumu'na abone olun

Paradurumu'na Google News'te abone olun

Abone Ol

Yüksek kira bedelleri ve tahliye davalarıyla tırmanan ev sahibi-kiracı gerilimi, şimdi de "kentsel dönüşüm" kozuyla yeni bir boyuta taşındı. Ev sahiplerinin, kendi oturdukları konutun riskli yapı ilan edildiğini belirterek kiracılarının oturduğu daireye taşınma talebi, binlerce kiracıyı "Acaba benim de başıma gelir mi?" endişesiyle baş başa bıraktı. İstanbul'da yaşanan bir olay, bu karmaşık durumun tüm hukuki ve insani yönlerini gözler önüne seriyor.

"Bir Ayda Ev Bulmam İmkânsız"

İki yıldır aynı evde oturan kiracı Ö.İ., birkaç gün önce evin yeni malikinden gelen bir telefonla sarsıldı. Ev sahibi, "Kendi evim kentsel dönüşüme giriyor, o yüzden sizin oturduğunuz daireye geçmem lazım. Temmuz ayına kadar boşaltın," dedi. Bu talebin sadece sözlü olarak iletilmesi ve bir aydan az bir süre tanınması, Ö.İ.'yi hem çaresiz bıraktı hem de şüpheye düşürdü.

Ö.İ., yaşadığı şoku şu sözlerle anlatıyor: "Bu kadar kısa sürede nasıl ev bulabilirim? Üstelik bu talebinin gerçekliğine güvenemiyorum. Bana kentsel dönüşüme dair yazılı hiçbir belge sunmadı. Ya beni çıkarıp evi daha yüksek bir fiyata başkasına kiralarsa? Bu bir bahane mi, yoksa gerçek bir ihtiyaç mı, nasıl bilebilirim?"

Sözlü Talep Yeterli mi?

Konuyu değerlendiren Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, ev sahibinin tahliye talebini yazılı bir ihtarname ile bildirme zorunluluğu olmadığını belirtiyor. Kiraz, "Tahliye konusunda kanunda ihtarname gibi zorunlu bir şekil şartı yoktur. Mal sahibinin haklı bir gerekçesi varsa sözlü bildirim de yeterlidir. Ancak kiracı bu bildirime rağmen evi boşaltmazsa, ev sahibi dava açmak zorundadır," diyerek sürecin ilk adımını açıklıyor.

Kiraz "Ev sahibi, kira sözleşme dönemi bitmeden kiracısını 'ihtiyaç sebebiyle' tahliye edemez. Kiracı, dava açılmadan ve mahkeme kararı kesinleşmeden zorla evden çıkarılamaz." Dedi.

Kentsel Dönüşüm Haklı Bir Gerekçe mi?

Peki, ev sahibinin kendi evinin kentsel dönüşüme girmesi, kiracıyı çıkarmak için haklı bir sebep sayılır mı? Avukat Kiraz, bu soruyu net bir şekilde yanıtlıyor:

"Evet, bu durum Borçlar Kanunu'nda belirtilen 'ihtiyaç sebebiyle tahliye' kapsamına girer ve haklı bir gerekçedir. Ancak kiracı bu gerekçeye inanmıyorsa, evi tahliye etmeyerek ev sahibinin dava açmasını ve bu iddiasını mahkemede ispat etmesini isteme hakkına sahiptir."

Bu durumda ispat yükümlülüğü tamamen ev sahibine aittir. Mahkeme, ev sahibinden kendi evine ait riskli yapı raporunu, yıkım kararını ve diğer resmi belgeleri talep edecektir. Belgeler, kentsel dönüşüm sürecini kanıtlarsa, dava kiracının aleyhine sonuçlanacak ve tahliye kararı verilecektir.

Kiracılar Dikkat: Tazminat Hakkı Her Durumda Doğmuyor!

Bu süreçteki en kritik ve en çok yanlış bilinen konu ise tazminat hakkı. Avukat Ali Güvenç Kiraz, bu konuda kiracıları özellikle uyarıyor:

• Gönüllü Tahliyede Tazminat Yok: Eğer kiracı, ev sahibinin talebine inanarak ve dava açılmadan evi kendi rızasıyla boşaltırsa, daha sonra ev sahibi o konutu başkasına kiralasa bile eski kiracı herhangi bir tazminat talep edemez.
• Tazminat İçin Mahkeme Kararı Şart: Tazminat hakkı, ancak ve ancak kiracının dava yoluyla ve mahkeme kararıyla tahliye edilmesi durumunda doğar. Eğer ev sahibi, mahkeme kararıyla "ihtiyaç nedeniyle" boşalttığı evi 3 yıl içinde haklı bir sebep olmaksızın başka birine kiralarsa, eski kiracı son bir yıllık kira bedeli ve taşınma masraflarını tazminat olarak talep edebilir.