Nöroteknoloji ve insan deneyimi: Gelecekte bizi neler bekliyor?

İnsanların yüzyıllardır yaşamlarımızı iyileştirmek için teknolojiyi kullanıyor. Fakat günümüz teknolojisi işleri bambaşka bir seviyeye taşıyor. Peki gelişen ve değişen teknolojiyle gelecekte bizi neler bekliyor?

18 Eylül 2023 Saat: 13:13

Güncelleme: 18 Eylül 2023 Saat: 16:17

Bugünün dijital çağında, eskiden imkânsız gibi görünen sayısız teknoloji ile her an çevrelenmiş (kuşatılmış da denilebilir.) durumdayız, istisnasız her birimiz. Daha önce bilim kurgu yayınlarda yer verilen pek çok yenilik (sürücüsüz arabalar, yapay zekâlı kişisel asistanlar ve seyahat rehberleri, sanal gerçeklik oyunları ve robot garsonlar vb.), henüz yaşlı gezegenimizin her köşesinde ulaşmasa da çoğunlukla geliştirilme fazında. Daha önce hiç olmadığı kadar hayatımızın merkezine yerleşen teknoloji sayesinde günümüzde insanlık(yani biz) artık doğuştan gelen ilk aşama yetenekleriyle sınırlı değiliz. Bu nedenle sinir sistemi ile ilgili bilimsel araştırmaların ve teknolojik gelişmelerin birleştirilerek, sinir sistemi ile etkileşime dayalı uygulamaların geliştirilmesi amacını taşıyan nöroteknolojinin yaşamımıza, öğrenme ve çalışma şeklimizi nasıl değiştireceğini anlamak, insan beyni ve sinir sistemi ile ilgili çeşitli uygulamalara aşina olmasanız da pekâlâ mümkün, Nasıl mı? İşe bu haber okunarak başlanılabilir…

Sinirbilim ve teknolojinin birleşim kokteyli Nöroteknoloji hayatımızı nasıl değiştirecek?

Nöroteknoloji; nöroloji, sinirbilim, bilgisayar bilimi ve mühendislik gibi farklı alanlardan gelen uzmanların işbirliği yaparak, sinir sistemi ile ilgili daha iyi anlayış ve tedavi yöntemleri geliştirmeyi amaçlıyor. Bu teknoloji, özellikle nörolojik hastalıkların teşhis ve tedavisi, nörolojik araştırmalar, sinirsel arayüzlerin geliştirilmesi, sinirsel implantlar ve sinir sistemi ile etkileşim kurabilen cihazların tasarımı gibi birçok alanda potansiyel uygulamalara sahip ve öğrenme reseptörlerimizi aktive etmek için yeni nöroteknolojiyi kullanıyor. Bu da etrafımızdaki insanların neler deneyimlediğini anlamamızı sağlıyor. İnsanların yüzyıllardır yaşamlarımızı iyileştirmek için teknolojiyi kullandığı varsayılabilir. Günümüz teknolojisi ise işleri bambaşka bir seviyeye taşıyor.

Nöroteknoloji ve insan deneyimi: Gelecekte bizi neler bekliyor? resim: 0

Nöroteknolojide en güncel gelişmeler neler?

Gelişmiş nöroteknoloji yazılımı kullanımı günümüzde engelli insanlara makine destekli konuşma yetenekleri sağlayabiliyor ve beyin dalgalarını ve düşüncelerini yakalayıp yorumlayabiliyor. Gelişmiş yapay zekâ ve doğal dil öğrenme modelleri şu anda beyin verilerini yorumlamak ve çözmek için kullanılıyor ve araştırmacılara beynin nasıl çalıştığına dair yeni düzeyde bilgi veri setleri sağlıyor. Bu alan tıp, eğlence, iş, eğitim ve diğer alanlardaki potansiyel yenilikleri içeriyor. Heyecan verici beklentiler ve bol miktarda özel finansman desteği ile nöroteknoloji alanında hızla büyüyor. O kadar ki Unesco şu anda ileriye dönük nöroteknoloji araştırma ve geliştirmesi için "evrensel bir etik çerçeve" yayınlama aşamasına geldi bile. Nöroteknolojik cihazlara yönelik küresel pazarın 2027 yılına kadar 24 Milyar $’ı aşması bekleniyor.

Geleceği̇mizi ‘Biraz fazla’ değiştirecek

Teknolojideki son gelişmeler sonucunda alandaki çalışma şeklinde büyük değişiklikler olduğu şimdiden görülüyor. Büyük dil modelleri (LLM'ler), otomatik çevrimiçi destekten içerik oluşturmaya ve web geliştirmeye kadar her şey için LLaMa-2, Claude ve ChatGPT gibi sohbet robotlarının yaygın ve hızlı bir şekilde benimsenmesine yol açtı. Artık nöroteknoloji, nörolojik sistemlerimizden işçi verimliliğini artırmayı ve zihinsel sağlığı iyileştirmeyi umuyor. Eğer bu meyvesini verirse, yakın gelecekte öğrenme, işbirliği yapma ve işle ilgilenme şeklimizle ilgili olarak büyük sıçramalar görüleceği neredeyse kesin.

Nöroteknoloji ve insan deneyimi: Gelecekte bizi neler bekliyor? resim: 1

Beyin-Bi̇lgi̇sayar arayüzleri̇ ile felç gibi hastalıklar iyileşebilecek

Sınır tanımayan teknoloji girişimcisi Elon Musk tarafından geçtiğimiz Mayıs’ta kurulan araştırma ve geliştirme şirketi Neuralink, insanlar üzerinde denemeler için FDA onayını çoktan aldı bile. En az 360 milyon $ fon alan Neuralink, beyin-bilgisayar arayüzleri veya BCI'lar geliştirmek için çalışan şirketlerden yalnızca bir tanesi. BCI'lar, bir robot tarafından insan beynine cerrahi olarak yerleştirilen bir bilgisayar çipi ile gömülü küçük cihazlardan oluşuyor. Bu cihazlar daha sonra beyin dalgası aktivitesini ve nörolojik verileri çözerek harici bilgisayarlarla senkronize olabiliyor. BCI savunucuları, teknolojinin, amyotrofik lateral skleroz veya ALS gibi nörolojik bozuklukları veya hastaların konuşmasını veya temel motor becerilerini kullanmasını engelleyen felç gibi fiziksel rahatsızlıkları olan hastaların yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olma potansiyeline sahip.

Nöroteknoloji ve insan deneyimi: Gelecekte bizi neler bekliyor? resim: 2

Neurofeedback eğitimi ile çevremizi algılamaya çeyrek var

Kişinin kendi beyin dalgalarını değiştirmesine yardımcı olan bir öğrenme stratejisi olan Neurofeedback eğitimi, ayna nöronlar da dahil olmak üzere öğrenme reseptörlerimizi aktive etmek için erişilen bu son nöroteknolojileri kullanıyor ve bu da etrafımızdaki insanların neler deneyimlediğini anlamamıza olanak verecek gibi görünüyor.

Edip Kamil

Yorumlar