İç Dengenin Sinirsel Haritası: Vagus

Fizyoterapi eğitimine başladığımız günden bu yana insan bedeninin ne kadar derin ve birbiriyle bağlantılı olduğunu her geçen gün daha iyi anlıyoruz. Her geçen gün yeni şeyler öğreniyoruz. Her geçen gün yeni bir fonksiyonunu öğrendiğimiz keşiflerden biri ve belki de en etkileyicisi: vagus siniri.

Latince'de “gezgin” anlamına gelen bu sinir, adını fazlasıyla hak ediyor. Beyinden çıkarak neredeyse tüm vücuda uzanıp kalpten akciğerlere, sindirim sisteminden bağışıklık mekanizmalarına kadar pek çok sistemi etkiliyor.
Vagus, yalnızca yapısal değil aynı zamanda işlevsel olarak da hayati bir görev üstlenmekte. Beyinle iç organlar arasında çift yönlü iletişim kurarak organlardan gelen bilgileri beyne iletip, beyinden çıkan uyarıları da organlara taşıyor.
Kalp atım hızınız, nefes alış verişiniz, sindiriminiz, bağışıklık sisteminiz, hatta yutma ve geğirme gibi temel refleksleriniz… Tüm bu fonksiyonlar vagusun etkisi altındadır. Üstelik bu sinir, sadece fizyolojik süreçleri değil stresin yönetimini de doğrudan etkiler.
Bu etkisini özellikle stres yanıtı üzerinden görmek mümkündür, çünkü stresin yönetimi doğrudan otonom sinir sistemiyle ilişkilidir.
Vagus sinirinin bu kadar önemli olmasının temel nedenlerinden biri, otonom sinir sisteminin bir parçası olmasıdır. Bu sistem iki ana bölümden oluşur: sempatik sistem ve parasempatik sistem.
Sempatik sistem, vücudu harekete geçiren, acil durumlara karşı hazırlayan kısımdır. Kalp atışını hızlandırır, nefesi hızlandırır, sindirimi yavaşlatır ve bedeni “tehdit var” sinyaliyle alarma geçirir ve ‘’savaş ya da kaç’’ tepkisini doğurur.
Parasempatik sistem ise bunun tam tersini yapar: Vücudu sakinleştirir, sindirimi destekler, dinlenme ve iyileşmeyi sağlayarak ‘’dinlen ve sindir’’ davranışından sorumludur.
Vagus siniri ise, parasempatik sistemin ‘’dinlen ve sindir modunun’’ en önemli bileşenidir. Yani bedenin gevşemesi, stresin azalması ve iç sistemlerin dengelenmesi için çalışan en güçlü sinirsel bağlantılardan biridir.

İç Dengenin Sinirsel Haritası: Vagus resim: 0

Vagus Yetersiz Çalıştığında,

Yutkunma güçlüğü
Geğirme refleksinde zayıflık
Sık ve yüzeyel solunum
Sindirim problemleri
Artmış stres yanıtı ve huzursuzluk hissi gibi semptomlar gözleriz.

Yani bedenin "savaş ya da kaç" yanıtı aktifleşmiştir vücutta.
Eğer bu durum kısa süreli olmaz, sağlıklı bir vagus devreye giremez ise durum kronikleşir. Sindirim yavaşlar, nefes yüzeyelleşir, diyafram gerektiği gibi devreye girmez ve böylece vücudun öncelikli enerji kaynakları ertelenir. Vücut kronik stres yanıtında takılı kalabilir.
Bedenin yeniden “dinlen ve sindir” moduna geçmesi için sağlıklı çalışan bir vagusa ihtiyacı vardır.

Vagus Sinirini Doğru Çalıştırmak İçin İse Pratik Birkaç Yol Bulunmakta,

Şarkı söylemek ve “omm” sesi çıkarmak: Ses telleri aracılığıyla vagusun geçtiği alanların uyarılması, vagal tonu artırabilir.
Diyafragmatik (karın) solunum: Derin ve yavaş nefes almak, vagusun diyafram üzerinden alt organlara olan bağlantısını harekete geçirir.
Soğuk duş: Vagal refleksleri uyararak stresi azaltabilir.
Gülmek: Duygusal rahatlamanın yanı sıra vagal aktiviteyi de destekler.
Masaj (özellikle boyun ve kulak çevresi): Vagusun bazı dalları bu bölgelerden geçtiği için masaj olumlu etki sağlayabilir.
Gargara yapmak, kulakları ovmak: Küçük ama etkili vagal uyarıcılardandır.
Bağırsak sağlığını desteklemek: Dengeli beslenme ve bağırsak-beyin ekseni üzerinden vagus fonksiyonu güçlendirilebilir.

Tüm bu pratik tekniklerle vagus sinirinin sağlıklı çalışmasına destek olabilrsiniz.

Dingin bir sinir sistemine sahip olduğunuz sağlıklı bir hafta dilerim.

Sevgiler

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Yorumlar