Woody Allen'ın Blue Jasmine'inden Alınacak 10 Kişisel Finans Dersi (Spoiler İçerir!)
Woody Allen filmlerinin psikanalitik temalarına alışmış Woody Allen hayranları bu filmlerden kişisel finans hakkında da çok şey öğrenebilirler.
Gelişmelerden anında haberdar olmak için Google News'te Paradurumu'na abone olun
Paradurumu'na Google News'te abone olun
Abone OlWoody Allen filmlerinin psikanalitik temalarına alışmış Woody Allen hayranları bu filmlerden kişisel finans hakkında da çok şey öğrenebilirler. "Blue Jasmine", Jasmine Francis'in (Cate Blanchett), bir finansal dolandırıcı olan kocası Hal'in (Alec Baldwin) suçlarından dolayı hapse girip kendini astıktan sonra yaşadığı psikolojik çözülmeyi anlatıyor.
Jasmine; Manhattan'ın Yukarı Doğu Yakası'ndan Brooklyn'e taşınır, eşinden kalan yasal ücretleri ödemek için kürk ve mücevherlerini satar, sinir krizleri geçirir. Altı farklı ilaç, hastaneye yatma ve şok terapisi, onu toplum içinde kendi kendine konuşmasını ve zihinsel ve finansal çöküşüne yol açan olayları tekrar tekrar hatırlamasını engelleyemez.
İki küçük çocuğu ve otomobil tamircisi bir erkek arkadaşı (Bobby Cannavale) olan süpermarket denetçisi kız kardeşi Ginger'ın (Sally Hawkins) San Francisco’daki dairesine yerleşir. Ginger ve eski kocası Augie (Andrew Dice Clay), Hal’ün işine 200.000 dolarlık piyango kazançlarını yatırmış ve saadet zinciri yoluyla her kuruşunu kaybetmişlerdi. Augie Jasmine’i de affetmese de Ginger Hal'i suçlamayı tercih eder: "Hal bir sahtekardı- Jasmine değil," diyordu. "Jasmine finanstan ne anlar ki?"
Jasmine görünüşe göre finanstan fazla anlamıyor. İzleyiciler olarak, Jasmine'in onarılamayacak durumda olduğunu gözlemlesek bile, duygusal olarak iyileşmesini destekliyoruz. Aynı zamanda finansal yanlışlarını da analiz ediyoruz. Jasmine'in yalnızca iyi bir psikiyatriste değil iyi bir finansal planlamaya da ihtiyacı var.
İşte alınması gereken dersler:
1. Evlenmek için üniversiteyi bırakmayın.
Antropoloji bölümünde okuyan Jasmine, Hal ile evlenmek için oradaki son yılında Boston Üniversitesi'nden ayrılır. Hal, ondan dokuz yaş büyüktür, Jasmine’in ilgisini çekmeyi başarır ve bir partide buluştuklarında Jasmine’in ayakları yerden kesilir. Hal’in eşi olarak sadece dışarıda öğle yemekleri yer, tasarımcı butiklerinde alışveriş yapar, Pilates dersleri alır ve Central Park Conservancy için para toplar. Bilgisayar kullanmayı bile öğrenmez.
Tüm bunlar, birdenbire geçimini sağlaması gerektiğinde onu çaresiz bırakır. İşler dağıldıktan sonra ilk işi, bir ayakkabı mağazasında çalışmak olur ve partilerde ağırladığı arkadaşlarını mağazaya gelmesine dayanamaz. Jasmine üzüntüsünü votka ve haplarla boğarken, Ginger alternatif bir kariyer yolu planlamasına yardımcı olur: Bir bilgisayar kursuna katılacak ve böylece bir dekoratör olmak adına katılacağı online kurs için ihtiyaç duyduğu becerileri edinebilecek. Jasmine, bu kursu ödemek için ise bir dişçinin (Michael Stuhlbarg) ofisinde resepsiyonist olarak günlük bir iş bulur.
2. Kendi avukatınız olsun.
Jasmine’in etrafı avukatlarla doluydu, ancak onları yeterince erken hayatına dahil edememiş. Misal, evlilik öncesi bir anlaşma yapmamış. Böyle bir anlaşma olsaydı, Jasmine’in müzakerelerde kendisini temsil eden ayrı bir avukatının olması akıllıca olurdu. Her halükârda Hal'in önceki evliliğinden bir oğlu olduğu için, çiftin vasiyetlerini ayrı ayrı avukatların hazırlaması gerekirdi ve bu süreçte akıllı bir avukat, Hal’in hukuksuzluklarını erkenden fark edebilirdi.
Ve şüphe uyandıran herhangi bir durum olduğunda, Jasmine Pilates dersini ya da kızlarla öğle yemeğini erteleyip en iyi beyaz yakalı savunma avukatını finanse edebilmeliydi. Çünkü eşinin iş ortağının Global Innovations adlı işten çekildiğini biliyor ve bunun sebebini "iş açısından bazı yeniliklerden memnun değil." cümlesiyle açıklayabiliyordu. Hal ise "Bırak ben halledeyim," der ve ekler, "Sahip olmadığın herhangi bir şey var mı?" İçinde bir Park Avenue dairesi, çok sayıda kır evi ve şoförlü bir limuzin bulunan gösterişli bir yaşam. Ne var ki sonuçta hepsini kaybederler.
3. Takı bir yatırım değildir.
Hal, Jasmine'i belki de diğer kadınlarla olan ilişkisinden uzaklaştırmak, suçluluğunu hafifletmek veya her ikisini birden yapmak için mücevher hediyeleriyle şımartır. Ve işler zorlaştığında, Jasmine bu varlıkları paraya çevirmekte zorlanır.
"Sam Amca'dan saklayabileceğim mücevherleri ve kürkleri sattım," der Ginger’a acınacak bir şekilde kendi etik standartlarını sorgulayarak.
Ama bu mallar yeni olsa da "satmak zorunda kaldığınızda, onu başkasına veremezsiniz" der.
4. Varlıklarınızı koruyun.
Ginger'ın gözlemlediği gibi, Hal "diğer insanların parasıyla paşalar gibi yaşadı." Jasmine ise bundan yararlandı. Avukatların dikkatini çekecek türden şeyler bunlar. Güvenceler ve diğer mekanizmalar aracılığıyla, müvekkillerinin varlıklarının korunmasına yardımcı olabilirler: örneğin doktorlar, emlakçılar ve kamu şirketlerinin yöneticileri. Ancak varlık koruması, suç işleyen insanları korumaz. Ve bu tür meseleleri ele alan avukatlar, yıllarca süren davalara kendileri karışabilir. Jasmine ve Hal’in servetinin dolandırıcılığın ürünü olduğunu bilen Akerman Senterfitt’in Napoli, Fla’daki avukatı Jonathan E. Gopman, "Bu davaya bulaşmazdım" diyor.
5. Ortak vergi beyannamesi imzalamayın.
Jasmine'in arkadaşlarından birinin, Hal'in askıda olan bir iş anlaşması hakkında konuştuğunu duyduktan sonra sunduğu tavsiye budur. Arkadaş, "Onları her duyduğumda, Adalet Bakanlığı'ndan bir adım önde olduklarını hissediyorum," diyor. Jasmine, "Her şeyi imzalayabilirim," diye cevapladığında arkadaşı ekliyor, "Buna görmezden gelmek deniyor."
Arkadaşın anladığı, ancak Jasmine'in anlamadığı şey, ayrı ayrı dosyaların, bir eşin vergi kaçakçısı olan eşinin vergileri, faizi ve cezalarından sorumlu tutulmasını önlemeye yardımcı olduğudur. Dosya ortaksa, “masum eş savunması” kullanılarak benzer korumalar alınabilir, ancak bunu kanıtlamak daha zordur.
Gopman’a göre, Jasmine arkadaşının da ima ettiği gibi kocasının bir dolandırıcı olduğunu bilseydi kanunca korunmuyor olurdu. Bu, sadece vergi borcunu değil aynı zamanda bir eşin yanlışının mali sorumluluğunu da etkileyen bir sorudur. Sinemaseverler, Jasmine'in kocasının saadet zinciri yürüttüğünü bilip bilmediğini merak ediyorlar. Jasmine, kız kardeşinin çocukları için bebek bakıcılığı yaparken şunu itiraf ediyor: "Onun olağanüstü başarısının gerçek olamayacak kadar iyi olduğunu düşünmemek için bir aptal olmalısın."
6. Doğru bildiklerinizin arkasında durun
Jasmine nihayetinde yapıyor. Etik açıdan bakıldığında doğru olan da bu, ancak işin etik boyutu Jasmine’in motivasyonu gibi görünmüyor. Jasmine, eşinin sahtekarlığını biliyordu ve "yaşam tarzını sürdürmek için bel bağladı, ilişkilerinin bittiğini söyleyene kadar Hal'in sadakatsizliğini görmezden geldi" diyor Gopman. "Hal'i sevmedi, Hal ile yaşamı ve beraberinde gelen statüyü sevdi."
Ayrıca, Hal’in önüne getirdiği her şeyi imzaladıktan sonra, neler olup bittiğini bilmediğini iddia edemezdi. Bu yüzden Hal’in sahtekarlığını açığa çıkarmak, Jasmine’i de finansal olarak Hal ile birlikte aşağıya çekiyordu. Gopman, eşlerden kurumsal belgeleri ve banka garantilerini imzalamaları istendiğini söylüyor. "Kişisel açıdan, özellikle uzun süreli evliliklerde zor," diyor Gopman. Ancak bu durumlarda tavsiyesi şu: "Eşinizin bir belgeyi imzalaması gerekmiyorsa, imzalamasına izin vermeyin.
7. Kredi kartı borcundan kaçının.
Beş parasız kalmak Jasmine'e tutumlu olmayı öğretemedi. San Francisco'ya vardığında Ginger'a “Uçaktaki yemek berbattı” diye şikayet etti Jasmine. Üstelik birinci sınıftayken! Gerçekten "birinci sınıf" mı? Evet, bileti bir kredi kartından tahsil etmişti ve ne kadara mal olduğu hakkında hiçbir fikri yoktu. Ginger harcamaya itiraz ettiğinde ise "Beni bilirsin - alışkanlıktan savururum," diye cevapladı. Bir dahaki sefere ekonomik sınıfta uç ve yanına yolluk hazırla Jasmine.
8. İkinci el mağazalarda alışveriş yapın.
Jasmine pahalı bir zevke sahip ve lüks ürünleri perakende satın almaya alışkın. Bunları, büyük ABD şehirlerinin şık mahallelerinde açılan ikinci el mağazalarda çok daha ucuza bulabilir. Jasmine, bilgisayar kullanmayı öğrenirse online mağazalardan ikinci el tasarım ürünleri satın alabilir.
9. Romantikleşmeden önce geçmiş kontrolü yapın.
Her iki kız kardeş de bir partide şanslı olduklarını sandıklarında burada hata yapıyor. Ginger, ona evli olduğunu söyleyene kadar, bir beyefendi olarak kabul ettiği bir ses sistemi satıcısıyla (Louis C.K.) takılır. Jasmine, sanrısal fantezilerinin ürünü olacak kadar iyi olan Dwight Westlake (Peter Sarsgaard) ile tanışır. Dwight, Viyana'daki eyalet departmanında çalışıyor ve politik hırsları var. Ayrıca, Marin County'de birlikte dekore edecekleri körfeze bakan yeni bir ev de satın aldı. Kendini, davranışları kısa süreliğine normale dönen Jasmine ile bir cennette hayal ediyor. Kısa bir süre sonra ise Jasmine’e evlilik teklif ediyor.
Bunun için iyi bir sebebi de vardır. Dwight, Jasmine'in kalp krizinden ölen bir cerrahla evli olduğu hikayesine inanmış ve hikayeyi kontrol etme zahmetine girmemişti. Gerçek, San Francisco’daki kuyumcuları Shreve & Co.'da nişan yüzüğü seçmeye gittikleri gün beklenmedik ve talihsiz olaylarla su yüzüne çıktığında “Ne sanıyordun, sonunda öğreneceğimi düşünmedin mi?” diye sorar. Ve aniden yollarını ayırırlar.
10. Sağlık sigortanız olduğundan emin olun.
Jasmine kız kardeşinin evine geri döner ve duş alır. Sonra kapıyı aralık bırakarak kız kardeşinin evinden çıkar. Islak saçlı ve makyajsız şekilde Chanel ceketini giyiyor. Ama bu kez geçmiş yaşamını somutlaştıran Hermès Birkin'i evde bırakıyor. Bir bankta oturup kendi kendine konuşmaya başladığında ise her zamankinden daha savunmasız görünüyor.
Evet, Jasmine gün sonunda sağlık sigortasını devam ettirmediği için yine başkalarının nezaketine bel bağlamak zorunda kalıyor olacak.