Bakanlık Harekete Geçti: Sebze, Meyve Fiyatlarını Düşürecek Kapsamlı Hal Yasası Değişikliği Geliyor
Bakanlık sebze ve meyve fiyatlarındaki aracılık maliyetlerini azaltarak vatandaşın ürüne daha uygun fiyatla ulaşmasını sağlamak amacıyla toptancı hallerine yönelik devrim niteliğinde bir adım atmaya hazırlanıyor. İşte detaylar:
Gelişmelerden anında haberdar olmak için Google News'te Paradurumu'na abone olun
Paradurumu'na Google News'te abone olun
Abone OlTicaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ve "Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun’da" önemli değişiklikler öngören taslak düzenleme ile sektörde yeni bir dönem başlayacak. Taslak düzenleme, toptancı hallerinin kurulmasına ilişkin izin yetkisini belediyelerden alarak doğrudan Ticaret Bakanlığı'na devrediyor. Bu sayede, modern standartlara uymayan ve yetersiz altyapıya sahip hallerin kurulmasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
Üretici Örgütlerine Büyük Destek ve Yeni Yükümlülükler
Düzenlemenin merkezinde üreticiler ve üretici örgütlerini güçlendirmek yer alıyor. Toptancı hal kurmak isteyen üretici örgütlerine hal yerlerinin bedelsiz verilmesi, bu örgütlerin maliyetlerini düşürecek. Ayrıca, üretici örgütlerine satılan zirai ürün bedelleri üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmayarak teşvik sağlanacak.
En dikkat çekici adımlardan biri ise, Ticaret Bakanlığı'nın belirleyeceği niteliklere sahip perakendecilere, satışa sunacakları malların yüzde 20'sini geçmemek üzere belirli bir oranını doğrudan üretici ve üretici örgütlerinden satın alma zorunluluğu getirebilecek olması. Bu zorunluluğa uymayan perakendecilere her yıl için 50 milyon TL'ye kadar ceza kesilebilecek. Bu adımın, üretici ve tüketici fiyatı arasındaki farkı azaltarak aracı sayısını düşürmesi hedefleniyor.
Üretici örgütlerine, üyelerinin mallarını satın almadan da satışına aracılık etme imkanı tanınacak, böylece pazarlama kapasiteleri artırılacak.
Aracı Maliyetleri Azaltılıyor, Kayıt Dışına Geçit Yok
Aracı maliyetlerini düşürmek amacıyla aynı hal içinde komisyonculardan komisyonculara ve tüccarlardan tüccarlara mal devri ve satışı yasaklanıyor.
Kayıt dışılığı engellemek ve üreticinin alacağını garanti altına almak için ödeme süreçlerine sıkı kurallar getiriliyor. Komisyoncular, kanuni kesintiler sonrası mal bedelini nakit satışta 20, vadeli satışta ise 30 gün içinde ödemek zorunda kalacak. Komisyoncu dışındaki alıcılar da mal bedelini teslim veya mülkiyet devrinden itibaren 30 gün içinde ödemek mecburiyetinde olacak. Bu ödemelerin bankalar aracılığıyla yapılması zorunlu kılınarak şeffaflık artırılacak. Ödemede gecikme durumunda ise ödenmeyen tutarın %25'i kadar idari para cezası uygulanacak.
Belediye toptancı hallerindeki işyerlerinin kira sözleşmesi bitiminde sadece kiralanması sağlanarak ve kiralama bedellerinde fahiş artışların önüne geçilerek hal esnafının maliyetinin düşürülmesi hedefleniyor. Üretici örgütlerine ise kira bedellerinde yüzde 75 indirim yapılacak. Ancak üç kez gerçeğe aykırı bildirimde bulunan veya bildirimsiz satış yapanların kira sözleşmeleri feshedilebilecek.
Stokçuluk ve Ürün İmhasına Ağır Cezalar
Serbest rekabeti engelleyici eylemlere karşı cezalar önemli ölçüde artırılıyor. Malların belirli ellerde toplanması, satışından kaçınılması, stoklanması gibi eylemlerin cezası 177 bin 340 TL'den 1 milyon TL'ye yükseltiliyor.
Bozulan ürünlerin usulüne aykırı şekilde çöpe dökülmesi durumunda 200 bin TL idari para cezası getirilecek. Bu yasağa uyan üreticiler ise 3 yıl süreyle üretim desteklerinden mahrum bırakılabilecek. Ayrıca, malları standartlara aykırı ambalajlayan, taşıyan, depolayan veya satan kişilere 36 bin TL para cezası verilecek.
Teminat mekanizması genişletilerek hal dışında faaliyet gösteren tüccarları da kapsayacak ve alacakların tahsilini kolaylaştıracak. Depolanabilen sebze ve meyveler için depolama ve nakliye desteği sağlama yetkisi Ticaret Bakanlığı'na veriliyor.
"Fiyatlarda Ortalama Yüzde 50 Düşüş Var"
İstanbul PERDER Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Güzelder, havaların ısınması, meyve sebzenin bollaşması ve ihracattaki yavaşlamanın etkisiyle gıda fiyatlarında düşüş yaşandığını ifade etti. Güzelder, "Birçok kalem üründe ortalama yüzde 50 oranında bir düşüş olduğu söylenebilir. Domates hariç, sebze fiyatlarında bunu görebiliyoruz" dedi. Yumurta fiyatlarında da belirgin bir düşüş olduğunu belirterek, geçen ay 195 TL olan 30'luk orta boy yumurtanın şu anda 110-130 TL bandında satıldığını kaydetti.