Belgesiz Usta Dönemi Kapanıyor! "ŞantiyeM" Devrede: İnşaatta Belgesiz Usta Çalıştıran Yanacak

İnşaat sektöründe, kaliteyi artırmak ve kayıt dışılığı tamamen bitirmek adına tarihi bir adım atıldı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan "Yetki Belgeli Yapı Ustaları Hakkında Yönetmelik", Resmi Gazete'de yayımlanarak resmen yürürlüğe girdi. Bu yeni düzenleme ile şantiyelerde ehliyetsiz ve belgesiz usta çalıştırma dönemi sona eriyor.

Dijital Takip Başlıyor: "ŞantiyeM" Uygulaması Devrede

Yönetmeliğin en dikkat çekici maddesi, 31 Aralık 2025 tarihinden itibaren yapı müteahhitleri ve şantiye şeflerinin, inşaat ve tesisat işlerinde yetki belgesi olmayan hiçbir ustayı çalıştıramayacak olması. Bu kurala uymayanlar hakkında yasal işlem başlatılacak. Bakanlık, bu adımla hem yapı güvenliğini en üst seviyeye çıkarmayı hem de sektördeki istihdamı tamamen kayıt altına almayı hedefliyor.

Yeni dönemin kilit noktası ise "ŞantiyeM" adlı dijital takip sistemi olacak. e-Devlet üzerinden tüm yetkili kişilerin erişimine açılacak olan uygulama, yapı ruhsatı sistemleriyle entegre çalışacak. Şantiyede görev alacak bir ustanın işe başlaması için şu üç belgeden birine sahip olması ve ŞantiyeM'e kaydının yapılması zorunlu olacak:

• Mesleki Yeterlilik Belgesi: İlgili kanunlarla zorunlu kılınan alanlarda MYK tarafından verilen belgeler.
• Ustalık Belgesi: Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında alınan ve mesleki yeterliliği kanıtlayan belgeler.
• Diploma: Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı meslek liselerinin veya üniversitelerin ilgili teknik bölümlerinden alınan diplomalar.

Sistem Kademeli Olarak Devreye Girecek

Bakanlık, sektörün yeni sisteme adapte olabilmesi için kademeli bir geçiş takvimi belirledi. Buna göre şantiye bazlı dijital takip şu sıralamayla zorunlu hale gelecek:

• 31 Aralık 2026'dan itibaren: İnşaat alanı 4.500 metrekareyi aşan büyük projeler.
• 31 Aralık 2028'den itibaren: İnşaat alanı 1.500 ile 4.500 metrekare arasındaki orta ölçekli işler.
• 31 Aralık 2029'dan itibaren: İnşaat alanı 500 ile 1.500 metrekare arasındaki işler.

Şantiye Şefine Anlık Takip Sorumluluğu

Uygulama tam olarak hayata geçtiğinde, şantiye şefleri sorumlu oldukları inşaatlarda çalışan her bir ustanın işe başlangıç ve işten ayrılış bildirimlerini anlık olarak ŞantiyeM sistemine girmekle yükümlü olacak. Bu sayede hangi ustanın, hangi projede, ne kadar süreyle çalıştığı anbean takip edilerek "iş bazlı takip" sağlanacak.

Hedef: Daha Güvenli Yapılar, Daha Nitelikli İş Gücü

Bakanlık yetkilileri, bu yönetmeliğin nihai amacının vatandaşların daha güvenli ve kaliteli konutlarda yaşamasını sağlamak olduğunu vurguluyor. Yetki belgeli usta zorunluluğunun, mesleki yetkinliği teşvik ederek inşaat kalitesini artıracağı, olası iş kazalarını ve yapısal kusurları en aza indireceği öngörülüyor. Bu devrim niteliğindeki adımın, Türkiye'nin yapı stokunu daha dirençli hale getirme ve kentsel dönüşüm süreçlerini güçlendirme yolunda önemli bir kilometre taşı olması bekleniyor.