Alışverişte Yeni Düzenleme 30 Temmuz'da Başlıyor! Tüketiciler İçin Cayma Hakkı 30 Güne Çıkarıldı!

Ticaret Bakanlığı'nın uzun süredir üzerinde çalıştığı doğrudan satış düzenlemesi nihayetlendi. Bu düzenleme ile Türkiye'de ilk kez doğrudan satışlar için yasal bir zemin oluşturuluyor. Mağaza dışında yapılan satışlarda yaşanan sorunların önüne geçilmesi hedeflenirken, tüketicilerin haklarının korunması ve sektördeki haksız rekabetin önlenmesi amaçlanıyor.

Tüketici Haklarında Önemli İyileştirmeler

Yeni düzenleme, tüketici hakları açısından birçok önemli yenilik getiriyor:

• Cayma Hakkı 30 Güne Çıkarıldı: Mevcut 14 günlük cayma hakkı süresi 30 güne uzatılıyor. Bu süre, hizmetin ifa edildiği tarihten veya malın tüketiciye teslim edildiği günden itibaren başlayacak. Tüketiciler, mal tesliminden önce de cayma hakkını kullanabilecekler.
• Boşalma ve Arızadan Tüketici Sorumlu Olmayacak: Cayma süresi boyunca üründe oluşabilecek bozulma veya arızalardan tüketici sorumlu tutulmayacak.
• Geri Ödemeler Tek Seferde Yapılacak: Cayma hakkı kullanıldığında, tüm geri ödemeler tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeksizin tek seferde yapılacak.
• Yanıltıcı Bilgi ve Baskı Yasak: Gerçekleşmesi mümkün olmayan vaatler gibi yanıltıcı bilgiler verilmesi veya kişilerin baskı, aldatma gibi yöntemlerle sisteme dahil edilmeye zorlanması yasaklanıyor.

Doğrudan Satış Şirketlerine Yeni Yükümlülükler

Düzenleme, doğrudan satış şirketlerine de yeni sorumluluklar getiriyor:

• "Satış Yetki Belgesi" Zorunluluğu: Doğrudan satış faaliyetinde bulunan şirketlerin "Satış Yetki Belgesi" alması zorunlu hale getiriliyor. Bu belgenin geçerlilik süresi 3 yıl olacak. Yönetmeliğin yürürlük tarihinde faaliyette bulunan şirketler, 31 Ekim 2025 tarihine kadar bu belge için başvurmak zorunda.
• Komisyon Oranına Sınırlama: Doğrudan satış şirketinin, doğrudan satıcıya dağıtabileceği komisyon, prim, teşvik ve ödül gibi menfaat tutarı, perakende satış karı hariç olmak üzere, şirketin yıllık net satışlarının yüzde 40'ını geçemeyecek. Bu sınırlama, piramit yapı benzeri yasa dışı oluşumların önüne geçmeyi hedefliyor.
• Sermaye Piyasası Araçları ve Kripto Varlık Satışı Yasak: Sermaye piyasası araçları ile kripto varlıkların doğrudan satış sistemiyle satışı yasaklanıyor. Bu, sektörün güvenilirliğini artırmayı ve tüketicilerin mağduriyetini engellemeyi amaçlıyor.

Cayma Hakkının Kullanılamayacağı Durumlar

Bazı ürünlerde ise cayma hakkı kullanılamayacak. Bu durumlar, tüketici haklarını korurken aynı zamanda satıcının mağduriyetini önlemeyi amaçlıyor:

• Tüketicinin istekleri veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallar.
• Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek mallar.
• Tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan; iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayan mallar.
• Tesliminden sonra başka ürünlerle karışan ve doğası gereği ayrıştırılması mümkün olmayan mallar.
• Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması hâlinde, bilgisayar sarf malzemeleri.
• Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler veya tüketiciye anında teslim edilen gayri maddi mallar.
• Tanıtma ve kullanma kılavuzunda, satıcı veya yetkili servis tarafından kurulum ya da montajının yapılacağı belirtilen mallardan, kurulum veya montajı gerçekleştirilenler.