En Uygun Kredi Nasıl Bulunur? Bankaların Sana Söylemediği Sır

Geçen gün bir banka şubesindeydim, yanımda oturan adamın kredi masrafı duyunca nerede bayılacağımı düşündüm. Meğer sadece faize bakıyormuş, BSMV'den, dosya masrafından, sigortadan haberi yokmuş. O an anladım ki çoğumuz kredi denince sadece faiz oranına bakıp asıl maliyetleri gözden kaçırıyoruz. Bana sorarsan en uygun kredi bulmak bir sanat, hem de herkesin öğrenmesi gereken bir hayat becerisi. Öyle sırf banka güzel diye ya da komşu kullandı diye krediye başvurmak olmaz.

Ekonomi muhabiri olarak takip ettiğim son verileri paylaşayım: BDDK'nın açıkladığı son rakamlara göre, bireysel kredi kullanımı son bir yılda ciddi artış göstermiş. İnsanlar enflasyon karşısında satın alma gücünü korumak, acil ihtiyaçlarını karşılamak ya da borçlarını yapılandırmak için krediye yöneliyor. Ama kaçı gerçekten en uygun kredi yi bulabiliyor, işte orası tartışmalı.

Kredi Dedikleri Nedir, Maliyet Kalemleri Neler?

Kredi çekmek aslında bankadan para kiralamak gibi bir şey. Faiz de o kiranın bedeli. Ama işin içine başka masraflar da giriyor. Mesela BSMV (Banka Sigorta Muamele Vergisi) diye bir şey var, kredi tutarının yaklaşık %2'si kadar. Bir de dosya masrafı, hayat sigortası falan derken aslında faizden bağımsız bir sürü gider çıkıyor karşımıza.

Basit bir formül vereyım: Gerçek kredi maliyeti = (Toplam geri ödeme - Kredi tutarı) / Kredi tutarı × 100. Yani 50.000 TL kredi çekip 12 ay sonunda 60.000 TL ödüyorsan, gerçek maliyet %20 civarında. Ama çoğu kişi sadece aylık taksit miktarına bakıyor, toplamda ne ödediğini hesaplamıyor.

En Uygun Krediyi Bulma Rehberi: Adım Adım

1. Kredi Notuna Bak, Durumunu Bil

Bankalar sana kredi verip vermemeye, vereceklerse de hangi faiz oranını uygulayacaklarına büyük ölçüde kredi notuna bakarak karar veriyor. Findeks üzerinden kendi notunu öğrenmekle işe başlayabilirsin. Kredi notunu etkileyen en önemli faktör ödeme geçmişin, yani faturaları, kredi taksitlerini zamanında ödeyip ödemediğin. Bu tek başına notunun %35'ini belirliyor .

İkinci önemli faktör de kredi kullanım oranın. Yani mevcut kredi limitlerinin ne kadarını kullandığın. Uzmanlar bu oranı %30'un altında tutmanı öneriyor. Limitinin tamamını kullanıyorsan, bu bankalara "mali sıkıntıda" sinyali veriyor .

2. Karşılaştır, Karşılaştır, Karşılaştır!

Tek bir bankaya gidip kredi çekmek, marketten ilk gördüğün televizyonu almaya benziyor. Oysa  gibi platformlar sayesinde onlarca bankanın faiz oranlarını tek ekranda görebiliyorsun artık. Bu siteler bankalarla yaptıkları iş birlikleri sayesinde bazen normalden daha uygun oranlar da sunabiliyor .

Mesela QNB Finansbank'ın sitesine baktığımda, yeni müşteriler için 60.000 TL'ye kadar %0 faizli 3 aylık kredi kampanyası gösteriyordu . Ama dikkat, bu kampanyadan yararlanmak için belirli şartları sağlıyor olman gerekiyor. Bankalar genelde yeni müşterileri, maaşını kendilerinden alanları veya belirli meslek gruplarına mensup kişilere özel kampanyalar sunuyor.

3. Faiz Oranı Kadar Masrafları da Sor

Bankalar bazen düşük faizle müşteri çekip, diğer masraflarla farkı kapatmaya çalışıyor. Bu yüzden sadece aylık faiz oranını değil, BSMV'yi, dosya masrafını, sigorta ücretlerini de sormak lazım. Toplam maliyete bakmak en doğrusu.

Örnek vereyim: 100.000 TL'lik 24 ay vadeli bir kredi için aylık %3,94 faiz oranı üzerinden hesaplanan taksit 7.333,34 TL oluyor. Ama bir de 575 TL kredi tahsis ücreti ve sigorta primi eklenince toplam maliyet yıllık %83,35'e kadar çıkabiliyor . Gördün mü, faizden başka kalemler de ne kadar etkiliyormuş maliyeti.

4. Vadelerle Oynama, Kısa Vadeyi Tercih Et

Uzun vadeli kredilerin aylık taksitleri düşük görünür ama toplam ödediğin faiz miktarı katlanır. Mümkün olduğunca kısa vadeli, bütçeni zorlamayan taksit seçeneklerine yönel. Bankalar bazen 3 ay ödemesiz kredi gibi kampanyalar da sunuyor, bunlar nakit sıkışıklığı yaşayanlar için faydalı olabiliyor .

5. Sözleşmeyi Oku, Anlamadığın Yeri Sor

Bankacılık işlemlerinde en çok şikayet edilen konulardan biri, müşterilerin sözleşmeyi okumadan imzalaması. Sözleşmede yazan her maddeyi anladığından emin ol. Erken ödeme cezaları, değişken faiz uygulamaları, ödeme tarihleriyle ilgili detaylar… Anlamadığın bir şey olursa, banka çalışanına sormaktan çekinme. Unutma, bu senin paran, senin geleceğin.

Yapay Zeka Kredi Dünyasını Nasıl Değiştiriyor?

Teknoloji her alanda olduğu gibi kredi sektöründe de devrim yapıyor. Yapay zeka artık kredi onay süreçlerinde aktif rol oynuyor. Geleneksel kredi notu düşük olan ama aslında ödeme gücü yüksek kişileri, alternatif verileri analiz ederek tespit edebiliyor .

Mesela doğal dil işleme teknolojisi sayesinde finansal belgeler otomatik analiz edilebiliyor, makine öğrenmesi modelleri temerrüt riskini daha yüksek doğrulukla tahmin edebiliyor .Hatta yapay zeka kredi başvurularındaki insan kaynaklı önyargıları azaltmada bile kullanılabiliyor . Geçen gün bir fintech şirketinin CEO'su anlatıyordu, artık kredi kararları saniyeler içinde verilebiliyormuş. Tabi bu sistemler mükemmel değil, hala kara kutu modeli ve veri gizliliği gibi zorlukları var .

Ekonomi Muhabirinden Kişisel Gözlemler

Bu sektörü yıllardır takip ediyorum, şunu söyliyim: İnsanlar kredi çekerken en çok duygusal davranıyor. Acil ihtiyaçları için çözüm ararken, uzun vadeli maliyetleri düşünmüyorlar. Oysa kredi ciddi bir finansal enstrüman, şakası yok.

Bir de şu var; bankaların müşteri profiline göre farklı faiz oranları uyguladığını biliyor muydun? Aynı bankaya, aynı kredi için başvuran iki kişiye farklı faiz oranları teklif edilebiliyor. Çünkü bankaların risk değerlendirme modelleri kişiden kişiye değişiyor. Bu yüzden kredi başvurusu yapmadan önce kendi finansal durumunu iyi değerlendirmen gerekiyor.

Hadi Harekete Geç!

En uygun kredi yi bulmak için artık bahanen yok. Önce kendi finansal durumunu değerlendir, sonra piyasayı araştır. Unutma, bankaların sana ihtiyacı var, senin onlara değil. Bu yüzden pazarlık etmekten, şartları sorgulamaktan asla çekinme.

En iyi kredi, senin ödeme gücüne en uygun, toplam maliyeti en düşük ve şartları en net olandır. Bugün kredi notunu öğrenerek ilk adımı at, yarın ise piyasa araştırması yap. Paran cebinde kalsın!

Bu yazı genel bilgilendirme amaçlıdır. Kredi başvurusunda bulunmadan önce ilgili bankadan güncel şartları teyit etmenizi öneririz.