Kendinden Kendine Sefer Eyle - 01.12.2014
Yazar: Ceyda Tümen ‘Kim 500 milyar ister’ diye bir yarışma programı vardı. Sonradan adı ‘kim milyoner olmak ister oldu. Yarışmanın ismi kadar meşhur bir de sorusu var ‘emin misin, son kararın mı?’ Bu soruyu duyan yarışmacılardan kimisi cevaplarından çok emin gülümsemeye devam ederken, kimisi şüpheye düşüyor, yüzü karışıyor ve arkadaşını arama ya...
Yazar: Ceyda Tümen
‘Kim 500 milyar ister’ diye bir yarışma programı vardı. Sonradan adı ‘kim milyoner olmak ister oldu. Yarışmanın ismi kadar meşhur bir de sorusu var ‘emin misin, son kararın mı?’ Bu soruyu duyan yarışmacılardan kimisi cevaplarından çok emin gülümsemeye devam ederken, kimisi şüpheye düşüyor, yüzü karışıyor ve arkadaşını arama ya da seyirciye sorma gibi sınırlı sayıdaki haklarından birini kullanıyor. İnsanın kendi düşünce ve kararını sorgulamasının bilimsel bir adı var: ‘üstbiliş’ (metacognition). Soğuk bir kelime ama hemen kaçmayın. Kısaca ‘düşünmek hakkında düşünmek’ diye tanımlanıyor. ‘Kendini bilmek’ de diyebiliriz.
Kendini bilen beyin
Psikolog ve nörologlar 1970’li yıllardan beri bu konuyla ilgili çalışmalar yapıyorlar. Beyni ölçen cihazlar sayesinde yine enteresan bulgular elde edilmiş. New York üniversitesinden Steve Fleming ve arkadaşları 32 tane gönüllüye farklı parlaklıkta altı resim verip bunları mattan parlağa doğru dizmelerini istiyorlar. Katılımcıların hepsi hemen hemen aynı başarıyı gösteriyor, ama başarılı olup olmadıklarıyla ilgili ne düşündükleri sorulduğunda farklı cevaplar veriyorlar. Yapılan beyin taramaları, kendi performanslarını değerlendirirken beyinlerinin ön tarafının (anterior prefrontal cortex) aktive olduğunu, kendilerini doğru değerlendirenlerin burada daha fazla sinir hücreleri olduğunu gösteriyor. Bilim adamlarının çıkarımları şöyle: Kişilerin kendileriyle ilgili farkındalık seviyeleri beyinsel farklılıklarında etkili (Science Dergisi, Eylül 2010). Bu arada insan beynini maymunlardan ayıran az sayıda anatomik farklardan biri de beynin bu ön tarafıyla ilgiliymiş.
Kendini yöneten dünyayı yönetir
Kendini bilmek mutlu bir insan olmak için gerekli olduğu kadar, başarılı bir girişimci, iyi bir yönetici olmak için de gerekli. Peki insan kendisiyle ilgili bilgisini, farkındalığını nasıl artırır? 1) Kişisel gelişim kitapları okumak bir yöntem. 2) Ayrıca Myers-Briggs gibi kişilik testleri de var. Bunlar öncelikle içe dönük müsünüz yoksa dışa dönük mü onu ortaya koyuyor, sonra dürtüsel misiniz, duygusal mı vs. diğer ayrıntılara giriyor. 3) Harvard Business Review’de yer alan bir makalede yönetim bilimci ve yazar Peter Drucker, ‘bir karar aldığınızda bunu mutlaka yazın ve 9-12 ay sonra bunu değerlendirin’ diyor. Dünyanın en zenginlerinden başarılı yatırımcı Warren Buffet’ın da böyle bir alışkanlığı varmış. Aldığı tüm yatırım kararlarını yazıp daha sonra bu kararında neyin doğru neyin yanlış gittiğini sorgularmış. 4) Geribildirim mekanizmaları kurmak, verilen bu geri bildirimleri rahatsız olmadan değerlendirmek. 5) Başka insanları ve onların deneyimlerini gözlemek ve bunlardan dersler çıkarmak.
İlim kendin bilmektir
Beyinle ilgili son yıllarda yapılan çalışmalar, sinir hücrelerinin asla yenilenmediğini ileri süren eski görüşün aksine, bunların artırılabildiğini ve geliştirilebildiğini gösteriyor. Spiritüeller de ‘kendini bilmek’ konusuna geliştirilebilir bir olgu olarak bakar. İnsan eğer İSTERSE tekamül eden bir varlıktır. Kendini tanıdıkça, isteklerini ve zayıf yanlarını bildikçe ve bunları kabul ettikçe gelişir. O zaman mucizevi bir şey olur. İnsan önce kendiyle sonra dünyayla barışır. Böylece olumsuz döngüleri geride bırakır. Barış içinde ve sevgiyle kendini gerçekleştirmeye başlar.
Tekamül = kendini bilmekte ilerlemek, negatif düşüncelere kapılmadan ve dev aynasında görmeden
Kendimizi anlayıp, kendimizle ve dünyayla barışmadığımızda ise, çok net, hastalanıyoruz. Ruh, zihin, beden dengelerimiz şaşıyor. Bunu gören bilim adamları da davranış ve endişe bozuklukları ile depresyon gibi rahatsızlıkları üstbilişsel terapiyle (kendini bilme terapisi diyebiliriz) tedavi etmeye başlamışlar (American Scientific Mind, Ağustos 2014).
Kendimizi tanıma yolculuğu, dünyanın en renkli, en şaşırtıcı, en öğretici yolculuğu.
Kendinden kendine sefer eyle – Mevlana
Sevgiyle kalın.