Amerikalılar neden Çin’in ucuz elektrikli arabalarını almıyor?
Çinli şirketlerin Amerikalılara ucuz EV'lerle piyasaya gireceği spekülasyonlarına rağmen, henüz hiçbir Çinli EV üreticisi 2023 yılında ABD'de otomobil üretme niyetinde değil. Peki batarya üretiminde tekel haline gelen Çin Amerika pazarına nasıl girecek, elinde hangi stratejik madenler var?
Pekin ve Washington arasındaki diplomatik gerginlikler, Çinli
EV'lerin 1970'ler ve 80'lerin Japon ve Güney Kore otomobillerine
benzer şekilde, Amerikalılara uygun, yakıt tasarruflu alternatifler
sunması pek olası gözükmüyor. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken
ile Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in Haziran ayında ilişkileri
iyileştirme konusunda anlaşmaya varmış olmalarına rağmen, iki ülke
arasında Tayvan ve Ukrayna gerginliği, Güney Çin Denizi'ndeki
toprak sorunları dahil pek çok konuda ciddi anlaşmazlık var. Bu
nedenle, ABD'nin ucuz Çinli EV'lere kapılarını açması yakın zamanda
olası görünmüyor.
Çin'den ithal etmek mümkün mü?
Peki, örneğin Alibaba ile, Çin'den elektrikli otomobil ithal
etmek mümkün mü? Mümkün ama bu online alışveriş de Amerika’daki
yüksek vergilere takılıyor. Çinli EV’ler için Trump yönetimi
döneminden kalma %27,5'lik bir vergi tarifesi hâlâ uygulanıyor. Bu
vergiye, navlun ücretleri ve tescil ücretleri de eklendiğinde,
Çin’den gelen bir otomobilin fiyatı Amerika üretimi bir Chevy
Bolt’un fiyatına çıkıyor. Ayrıca, Çin pazarı için üretilen
otomobillerin ABD güvenlik standartlarına uymadığını da unutmamak
gerekiyor.
Amerikalıların Çin'deki düşük fiyatlardan faydalanabilmesi için,
Çinli EV şirketlerinin operasyonlarını Kuzey Amerika'ya taşıması ve
böylece vergi engelinden kurtulması gerekiyor. Yani Çin’in, ABD'de
otomobil fabrikası inşa etmesi ya da fabrikaları vergi
tarifelerinin geçerli olmadığı bir yere, örneğin Meksika’ya
taşıması gerekiyor. Bu düşünce imkansız değil ancak şimdiye kadar
sadece bir Çinli EV şirketi, Nio, Kaliforniya San Jose’de bir alan
kiraladı. Ancak Nio, montaj fabrikaları için henüz bir adım
atmadı.
Politik rüzgarlar ve yüksek vergilerin yanı sıra, Çinli şirketlerin
ayrıca Amerikalıların Çin algısıyla da başa çıkmaları gerekiyor.
Birçok Amerikalı, Çin mallarına karşı önyargılı. Casus balon olayı
ve TikTok'un yasaklanması gibi durumlar, kamuoyunun Çinli
otomobillere karşı çıkabileceği algısını güçlendiriyor.
ABD, Çin gibi ucuz EV'ler üretecek mi?
Yakın gelecekte, Amerikan otomobil üreticilerinin, Çin'deki kadar düşük fiyatlara EV satmayacağı düşünülüyor. Çünkü Amerikan EV üreticileri, batarya malzemelerini tedarik etmekte zorlanıyor. New York Times'ın araştırmalarına göre Çin, dünyanın kobalt madenciliğinin yaklaşık %41'ini ve lityumun %28'ini kontrol ediyor. Bu iki maden, birçok uzun menzilli EV'nin ana bileşeni durumunda. Çinli madencilik şirketleri bu metalleri kendileri çıkarmasalar bile, malzemelerin büyük bir kısmı Çin üzerinden dünyaya yayılıyor. Çin dünya kobaltının yaklaşık %73'ünü ve lityumun %67'sini rafine ediyor. Ayrıca, pillerin iki temel bileşeni olan katotların %77'sini ve anotların %92'sini üretiyor. Uzmanlar "Çin, kritik mineraller üzerinde hakimiyet kurmuş durumda ve sağlam bir imalat sektörüne sahip, otomobilleri de akıllı telefonlar gibi etkin bir şekilde üretebilecek noktaya geldiler, oysa Kuzey Amerika hâlâ eski bir imalat tedarik zincirini yenilemeye çalışıyor.” diyor.
Kuşkusuz, ABD'nin kendi topraklarında da bol miktarda bu
hammaddelerden var. Ancak, madencilik faaliyetleri sıklıkla çevreyi
tahrip ediyor ve genellikle çevreciler tarafından engellenmeye
çalışılıyor. Ayrıca, tesisleri inşa etmek ve işletmek için gerekli
zaman ve finansman zorluğu, Amerika'nın rakipleri Çin ve Kore'ye
yetişme çabasını daha da güçleştiriyor.
Bu nedenle, Amerikalı EV üreticileri, teknolojik olarak daha
karmaşık ve daha pahalı otomobiller üretmeyi hedefliyorlar. GM'nin
Ultra Cruise veya Tesla'nın Full Self-Driving gibi yüksek teknoloji
ürünü otomobiller üretmek istemeleri de bu yaklaşımın bir parçası.
Ancak, yine de, bu durum daha ucuz otomobiller üreten Çinli
şirketlere karşı pazar payını korumakta zorlanacaklarını
gösteriyor.
Çinli EV'ler ABD'de başarılı olacak mı?
Gelecekte, Amerikalı sürücülerin Çinli otomobillere ısınma
olasılığı düşük görünüyor. Bu durumun çeşitli nedenleri var, ancak
en büyük nedenlerinden biri, ABD'nin ve Çin'in arasındaki politik
gerginlikler ve Çin'in düşük maliyetli üretim konusundaki
üstünlüğü.
Çinli EV'lerin ABD'de piyasaya sürülmesini engelleyen bu nedenlerin
yanı sıra, Amerikan sürücülerinin bu araçlara karşı oluşabilecek
önyargıları da vardır. Casus balon olayı ve TikTok'un federal
cihazlardan yasaklanması gibi olaylar, Amerikalıların Çin
teknolojisine olan genel güvensizliğini besliyor. Dahası, özellikle
şimdiki politik iklimde, bazı Amerikalıların, özgürlük ve insan
hakları ihlalleri nedeniyle Çinli şirketlerden alışveriş yapmayı
tercih etmeyebileceği düşünülüyor.
Sonuçta, eğer Çinli EV'ler Amerika'da büyük bir sıçrama yapacaksa,
bu çok sayıda zorluğu aşmaları gerekiyor.